محاسبه مخارج مالیاتی سیستم مالیات بر ارزش افزودۀ ایران

  چکیده   یکی از اصول اساسی بودجه بخش عمومی جامعیت است. مخارج مالیاتی که یکی از اقلام مخارج دولت است باید در فرآیند بودجه‌ریزی لحاظ گردد. به­طور کلی، مخارج مالیاتی امتیازات مالیاتی (ارفاق مالیاتی، کسورات مالیاتی، مشوق مالیاتی، معافیت مالیاتی، اعتبارات مالیاتی، تخفیف نرخ مالیاتی و تعویق مالیاتی) است که به منظور دستیابی به اهداف اجتماعی، مالی و اقتصادی مختلف برقرار می­شود لیکن منجر به انحراف از سیستم مالیات مبنا می‌گردد. بر این اساس، مخارج مالیاتی، درآمد مالیاتی از دست رفته منتج از هر نوع رفتار مالیاتی تبعیضی و یا ترجیحی با برخی مودیان مالیاتی است. مصادیق مخارج مالیاتی در قوانین مالیاتی کشورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد و طیفی از امتیازات مالیاتی را در برداشته باشد. در این مقاله، پس از معرفی ساختار سیستم مبنای هنجاری برای نظام مالیات بر ارزش افزوده ایران، با توجه به شناسایی حدود 17 مورد مخارج مالیاتی از میان مفاد قانونی و بخشنامه‌های مالیات مذکور، مخارج مالیاتی این نظام از روش درآمد از دست رفته، برای سال‌های 1388 تا 1391، با استفاده از اطلاعات در دسترس مربوط به ده مورد از مخارج مالیاتی محاسبه شده است. سهم مخارج مالیاتی از کل درآمد مالیات بر ارزش افزوده طی سال ­ های مطالعه، روندی کاهشی داشته و به طور متوسط در حدود 66 درصد بوده است.